تاثیر زمان های مختلف کاشت بر خصوصیات مرفولوژیکی، فیزیولوژیکی و فیزیکوشیمیایی گیاه کرچک (ricinus communis l.) در منطقه غرب تهران

به منظور مطالعه تاثیر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیکی، رشدی و کمیت و کیفیت مواد موثره بذر کرچک، آزمایشی با شش تاریخ کاشت (15 فروردین، 30 فروردین، 15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت، 15 خرداد و 30خرداد) در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1390-1389 انجام گردید. در طول این تحقیق مراحل فنولوژیکی، فاکتورهای رشدی و مورفولوژیکی، فاکتورهای عملکردی، فاکتورهای فیزیکوشیمیایی و اسیدهای چرب روغن بذر کرچک اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که تاریخ کاشت تاثیر معنی داری روی خصوصیات رشدی، مورفولوژیکی و عملکردی گیاه دارویی کرچک دارد. بیشترین ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول گل آذین، تعداد خوشه برداشت شده، عملکرد بوته و عملکرد کل از تاریخ کاشت 15 فروردین حاصل شد. بیشترین وزن هزار دانه در تاریخ کاشت 30 فروردین و بیشترین تعداد شاخه در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت ماه بدست آمد. نتایج همچنین نشان داد که تاریخ کاشت تاثیر معنی داری بر میزان رطوبت، کلروفیل، عدد اسیدی، عدد صابونی روغن کرچک دارد اما این اثر بر میزان روغن، ضریب شکست، عدد یدی و پروکسید معنی دار نبود. در نمونه های آنالیز شده محتوای روغن (67/49-45/34%)، رطوبت (12/2-97/0%)، ضریب شکست (473/1-470/1)، میزان کلروفیل (mg pheophytin/kg oil 40/0-26/0)، عدد اسیدی (mg naoh/g oil 62/0-28/0)، عدد پراکسید (meq o2/kg oil 0)، عدد صابونی (mg koh/g oil 34/181-62/165) و عدد یدی (g i2/100 g oil 22/89-43/82) تعیین شدند. نتایج حاصل از تجزیه اسیدهای چرب توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (gc) نشان داد که ترکیب اسیدهای چرب روغن کرچک در این آزمایش تحت تاثیر تاریخ کاشت قرار گرفت و ریسینولئیک اسید عمده ترین اسید چرب شناخته شده روغن بود که مقدار آن بین 63/80-40/77% گزارش شد. بیشترین میزان ریسینولئیک اسید در تاریخ کاشت 30 خرداد و کمترین مقدار آن در تاریخ کاشت 15 اردیبهشت ماه ثبت شد. به طور کلی این تحقیق نشان داد که تاریخ کاشت تاثیر عمده ای بر خصوصیات رشدی، مرفولوژیکی، عملکردی، فیزیکوشیمیایی و ترکیب اسیدهای چرب بذر کرچک دارد.